|
به گفته مورخان در آن زمان در تمام جزیرة العرب، 17 باسواد بیشتر نبوده، لذا این همه سخن از نوشتن، نشانه توجه اسلام به علم و حفظ حقوق است.
به گزارش افکارنیوز ، اشاره شد که بزرگترین آیه قرآن، آیه 282 سوره مبارکه بقره است و درباره مسائل حقوقى و نحوه تنظیم اسناد تجارى سخن می گوید. خواندن این آیه برای کسانی که در حال تجارت و انجام معاملات هستند بسیار سودمند است. در بخش اول آیه خواندیم که هروقت دِینی را تا مدت معینی بدهکار شدید یا معامله مدت دار انجام دادید باید نویسنده ای عادل آن را مکتوب نماید و بنویسد و از این کار نیز نباید امتناع کنید.
در ادامه آیه 282 سوره بقره آمده است:
«...فَلْیَکْتُبْ وَلْیُمْلِلِ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ وَلْیَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ یَبْخَسْ مِنْهُ شَیْئًا فَإن کَانَ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ سَفِیهًا أَوْ ضَعِیفًا أَوْ لاَ یَسْتَطِیعُ أَن یُمِلَّ هُوَ فَلْیُمْلِلْ وَلِیُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِیدَیْنِ من رِّجَالِکُمْ فَإِن لَّمْ یَکُونَا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَکِّرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى وَلاَ یَأْبَ الشُّهَدَاء إِذَا مَا دُعُواْ...»
«...او باید بنویسد و کسى که حق به گردن اوست (بدهکار) املا کند، و از خداوند که پروردگار اوست پروا نماید و از حق چیزى را کم نگذارد، و اگر کسى که حق به گردن اوست سفیه یا ناتوان (از لحاظ سنّى) باشد یا (به خاطر آفت زبان) نتواند املا کند، ولىّ او به عدالت املا نماید. و دو گواه از مردانتان (مردان مسلمان) را به شهادت بطلبید، و اگر دو مرد نباشد، یک مرد و دو زن را از میان گواهانى که (از دینشان) رضایت دارید گواه بگیرید، تا اگر یکى از آن دو زن فراموش نمود آن دیگرى او را یادآورى نماید. و چون گواهان (براى تحمل شهادت یا اداء آن) دعوت شوند خوددارى نکنند...»
سه نکته کوتاه:
* از این آیه استفاده مى شود که جامعه اسلامى باید یکدیگر را در حفظ حقوق حمایت کنند. زیرا هر معامله اى، نیاز به کاتب و چند شاهد دارد. یعنی مسلمانان باید در امور مختلف یاور هم باشند نه اینکه هرکس به زندگی شخصی خود مشغول شود و کاری به کار دیگران نداشته باشد آنگونه که امروز مشاهده می شود تا جایی که حتی گاهی از همسایه دیوار به دیوار همدیگر هم اطلاع ندارند و این قطعاً مغایر با آموزه های اجتماعی اسلام است.
** هر کدام از مردها به تنهایى مى توانند شاهد باشند، ولى اگر شاهد یک مرد و دو زن بود، آن دو زن به اتفاق هم اداى شهادت کنند. تا اگر یکى لغزش یا اشتباه کرد، نفر دوم یادآورى کند. دو زن به جاى یک مرد در گواهى، یا به خاطر روحیّه ظریف و عاطفى آنهاست یا به جهت آن است که معمولاً زنان در مسائل بازار و اقتصاد حضور فعّال ندارند و آشنایى آنها با نحوه معاملات کمتر است.
*** اهمیت این همه سفارش به نوشتن از سوی دین اسلام (در سوره قلم به ابزار نگارش قسم یاد می شود) وقتی معلوم می گردد که بدانیم به گفته مورخان در آن زمان در تمام جزیرة العرب، 17 باسواد بیشتر نبوده، لذا این همه سخن از نوشتن، نشانه توجه اسلام به علم و حفظ حقوق است.
|
