تلاش آمریکا برای اعمال محدودیت بر فعالیت‌های هسته‌ای در دو سال مذاکره فشرده با ایران فراز و نشیب‌های فراوانی داشته است، اما آنچه روشن است، تأکید و تصریح رهبری معظم انقلاب بر باز ماندن مسیر تحقیق و توسعه در حوزه دانش و فناوری هسته‌ای است که به صورت مشخص در آخرین دیدار کارگزاران نظام، چند روز پیش از آغاز دور نهایی مذاکرات به عنوان یکی از خطوط قرمز اصلی نظام مطرح شد.

به گزارش رجانیوز، این نقطه مهم یکی از چالشی‌ترین نقاط مورد بحث در مذاکرات دور نهایی بوده است، بر مبنای توافق لوزان تلاش شده تا محدودیتی 15 ساله بر روند تحقیق و توسعه صنعت هسته‌ای کشور اعمال شود که شامل 6 دوره تحقیقاتی است که با شروع هر دوره محدودیت‌ها کاهش می‌یابد و لیکن تا پایان دوره چرخه تحقیق و توسعه هسته‌ای کامل نخواهد شد.

محدودیت توسعه غنی‌سازی به شرح ذیل می‌باشد.
1- ایران تا 10 سال صرفاً از دستگاه سانتریفیوژ نسل قدیمی IR-1 استفاده خواهد کرد.

2- محدود شدن تحقیق و توسعه (R&D) به انجام تحقیق ناقص روی تنها 4 مدل دستگاه سانتریفیوژ (4، 5، 6 و 8). تحقیقات زمانی کامل انجام می‌گیرد که بتوان روی یک زنجیره 164 دستگاهی تحقیق نمود. در متن توافق شده آمده است که تحقیقات به 6 دوره (3 سال اول، 3 سال دوم، 6/5 سال سوم، 2 سال چهارم، 2 سال پنجم، یک سال ششم) تقسیم شده است.

* دوره اول 3 ساله: ایران صرفاً مجاز خواهد بود که روی کمتر از 3 دستگاه تحقیق انجام دهد.
* دوره دوم 3 ساله: ایران صرفاً مجاز خواهد بود که روی کمتر از 10 دستگاه تحقیق انجام دهد.
* دوره سوم 5/3 ساله: ایران صرفاً مجاز خواهد بود که روی کمتر از 30 دستگاه تحقیق انجام دهد.

* دوره چهارم 2 ساله: ایران سال‌های 11 و 12 بعد از توافق، صرفاً فقط روی 50 دستگاه حق تحقیق خواهد داشت.
* دوره پنجم 2 ساله: ایران تنها در سال 13 و 14 خواهد توانست روی یک زنجیره 164 عددی تحقیق انجام دهد.
* دوره ششم یکساله: ایران صرفاً در سال 15 اجازه خواهد داشت شروع به ساخت این دستگاه‌ها بکند.

براین اساس، تحقیق و توسعه (R&D) صنعت هسته‌ای، حدود 15 سال کند و متوقف خواهد بود. این در حالیست که در فرآیند تحقیق و توسعه یک ماشین سانتریفیوژ، با تولید یک نمونه از آن ماشین محقق نخواهد شد. برای ماشین سانتریفیوژ باید اول یک نمونه ماشین جدید، سپس سری‌های ده و 20 تایی ماشین تولید و تست شود، سپس نوبت تست یک زنجیره کامل فرا می‌رسد و حتی بعضاً باید چندین زنجیره را نصب و با هم تست کرد تا ماشین به ثبات و پایداری لازم برسد و فرآیند تحقیق و توسعه یک ماشین سانتریفیوژ خاص کامل شده و آماده تولید صنعتی شود. حتی بعضاً تست سه الی پنج زنجیره از ماشین جدید لازم است تا آن ماشین به حالت پایداری و ثبات برسد.